Erbo-blanco
Lobularia maritima
Brassicaceae Cruciferae
Àutri noum : Bramo-fan, Pan-blanc, Erbo-dóu-serin.
Noms en français : Alysson maritime, Clypéole maritime.
Descripcioun :Planto dóu bord de mar, mai que se plais peréu dins lis ermas, ounte, de cop que i'a, pòu crèisse à bóudre. L'erbo-blanco se recounèis eisa à si noumbróusi flour blanco, emé lou cor un pau vióulet e di quatre petalo en crous. Lou fru èi plat de 2 à 4 mm, pelous ; un cop li grano au sòu, soubro pu qu'uno membrano que laisso passa lou lume (fotò).
Usanço :L'erbo-blanco a douna tout un fube de meno ourtouliero de tóuti li coulour. Li flour e li jóuini fueio, de sabour cousènto, podon èstre manjado en ensalado. Èi couneigudo en Espagno coume diuretico e contro lou mau-de-terro ; la planto èi peréu astringènto.
Port : Erbo
Taio : 5 à 30 (40) cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lobularia
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 5 à 9 mm
Flourido : Printèms
Autouno - Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco : Planto de coustiero
Mai à óutobre
Liò : Mar
- Prado umido
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Lobularia maritima (L.) Desv., 1815
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753